W imieniu własnym i na własną odpowiedzialność Powiat wykonuje określone ustawami zadania publiczne o charakterze ponadgminnym w zakresie:
1) edukacji publicznej,
2) promocji i ochrony zdrowia,
3) pomocy społecznej,
4) wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej,
5) polityki prorodzinnej,
6) wspierania osób niepełnosprawnych,
7) transportu zbiorowego i dróg publicznych,
8) kultury oraz ochrony zabytków i opieki nad zabytkami,
9) kultury fizycznej i turystyki,
10) geodezji, kartografii i katastru,
11) gospodarki nieruchomościami,
12) administracji architektoniczno-budowlanej,
13) gospodarki wodnej,
14) ochrony środowiska i przyrody,
15) rolnictwa, leśnictwa i rybactwa śródlądowego,
16) porządku publicznego i bezpieczeństwa obywateli,
17) ochrony przeciwpowodziowej, w tym wyposażenia i utrzymania powiatowego magazynu przeciwpowodziowego, przeciwpożarowej i zapobiegania innym nadzwyczajnym zagrożeniom życia i zdrowia ludzi oraz środowiska,
18) przeciwdziałania bezrobociu oraz aktywizacji lokalnego rynku pracy,
19) ochrony praw konsumenta,
20) utrzymania powiatowych obiektów i urządzeń użyteczności publicznej oraz obiektów administracyjnych,
21) obronności,
22) promocji powiatu,
23) współpracy i działalności na rzecz organizacji pozarządowych oraz podmiotów wymienionych w art. 3 ust. 3 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz.U. z 2010 r. nr 234, poz. 1536 ze zm.),
24) działalności w zakresie telekomunikacji.

Do zadań publicznych Powiatu należy również zapewnienie wykonywania określonych w ustawach zadań i kompetencji kierowników powiatowych służb, inspekcji i straży.

Ustawy mogą określać inne zadania Powiatu, a także określać niektóre sprawy należące do zakresu działania Powiatu jako zadania z zakresu administracji rządowej, wykonywane przez Powiat.

Ustawy mogą nakładać na Powiat obowiązek wykonywania zadań z zakresu organizacji przygotowań i przeprowadzenia wyborów powszechnych oraz referendów.

Ponadto ustawy określają przypadki, w których właściwe organy administracji rządowej mogą nałożyć na Powiat obowiązek wykonania określonych czynności w zakresie należącym do zadań Powiatu, związanych z usuwaniem bezpośrednich zagrożeń dla bezpieczeństwa i porządku publicznego oraz z obronnością.

Powiat na uzasadniony wniosek zainteresowanej gminy przekazuje jej zadania z zakresu swojej właściwości na warunkach ustalonych w porozumieniu. Zadania Powiatu nie mogą naruszać zakresu działania gmin.

Powiat może zawierać z organami administracji rządowej porozumienia w sprawie wykonywania zadań publicznych z zakresu administracji rządowej. Może też zawierać porozumienia w sprawie powierzenia prowadzenia zadań publicznych z jednostkami lokalnego samorządu terytorialnego, a także z województwem, na którego obszarze znajduje się terytorium Powiatu.

W celu wykonywania zadań Powiat może tworzyć jednostki organizacyjne i zawierać umowy z innymi podmiotami oraz tworzyć związki z innymi powiatami.

Powiaty mogą tworzyć stowarzyszenia, w tym również z gminami i województwami.

Powiaty, związki i stowarzyszenia powiatów mogą sobie wzajemnie bądź innym jednostkom samorządu terytorialnego udzielać pomocy, w tym pomocy finansowej.